Stap 5. COMMUNICEER
‘Niet communiceren’ is een logische eerste impuls. U wilt de situatie niet uit de hand laten lopen en bent misschien bezorgd over mogelijke imagoschade voor uw school. Maar niet of onvoldoende communiceren kan juist dit tot gevolg hebben. Ga het daarom niet automatisch uit de weg. Het is sterk om als school open te communiceren dat u uw taak om te zorgen voor een veilig leef- en leerklimaat serieus neemt en hoe u daarin optreedt.
1. Overweeg gesprek en interventies in overige klassen
Het is niet altijd nodig om er in andere klassen langdurig bij stil te staan. Dit is afhankelijk van de mate van verspreiding van het beeldmateriaal en de sfeer die dat in de klassen tot gevolg heeft. Hoewel misschien niet alle leerlingen de foto gezien hebben, zullen ze er vast allemaal wel over gehoord hebben. Ze staan meer op afstand van de betrokken leerling en hun oordeel is daarom wellicht sterker.
Je kunt kiezen voor een algemene benadering zonder de situatie zelf centraal te stellen. In een mentorles kun je het gesprek voeren over ‘sexting’, ‘online respect’, ‘vertrouwen’ en ‘verantwoordelijkheid’ en reflectie op gedrag stimuleren. Hoewel de aanleiding te betreuren is, vormt het een mooie kans om de leerlingen te laten zien dat u met respect en zonder oordeel dit soort situaties serieus neemt. Dat draagt bij aan hun gevoel van sociale veiligheid.
2. Informeer ouders van leerlingen uit overige klassen
Leerlingen komen met verhalen thuis of praten erover op sociale media. U kunt afwachten tot er vragen van ouders komen, maar u kunt ook overwegen deze voor te zijn. Bijvoorbeeld door ouders van de leerlingen in de betreffende jaarlaag in te lichten. Het is onnodig om in details te treden over de situatie zelf. U kunt kiezen voor een neutrale insteek waarin u stappen toelicht en blijk geeft waarde te hechten aan sociale veiligheid. Ook kunt u hen handvatten aanreiken die helpen het gesprek thuis te voeren mocht hun kind het ter sprake brengen. Voor ouders die vragen hebben of iets kwijt willen, vermeldt u een contactpersoon.
Wanneer de onrust op school of bij ouders groot is, doet u er goed aan om gelegenheid voor dialoog te creëren door een mentoravond of een centrale ouderavond te organiseren. Dat geeft ook ruimte om rekening te houden met emoties, geloofsovertuigingen en culturele achtergrond van ouders.
3. Wees voorbereid op media-aandacht
Een naaktfoto of seksfilmpje is vaak ook online het gesprek van de dag. Soms nog meer dan op school. Houd daarom ook berichten op sociale media goed in de gaten. Het geeft u gelegenheid om te reageren op onjuistheden en u kunt vroegtijdig signaleren of de kans op media-aandacht aanwezig is.
Media-aandacht laat zich moeilijk voorspellen. Soms haalt een naaktfoto of seksfilmpje de landelijke pers en heeft u als school uw handen vol aan het te woord staan van de pers. Dat is gelukkig niet altijd het geval. Toch doet u er goed aan om in alle gevallen een communicatiestatement voor te bereiden. Het heeft een directe waarde voor interne communicatie. Het informeert en faciliteert; iedereen die op enig moment moet communiceren zal dezelfde boodschap kunnen uitdragen. En mocht u overvallen worden door media-aandacht, dan heeft u een stevig uitgangspunt om op terug te vallen. In de meest ideale situatie treft u ook alvast maatregelen om het snel op uw website te kunnen plaatsen. Hier vindt u richtlijnen die u kunnen helpen bij het opstellen van een communicatiestatement.
Om het risico op media-aandacht te minimaliseren, vraagt u docenten, ondersteunend personeel én leerlingen en hun ouders extra voorzichtig (terughoudend) te zijn met wat je online zegt en laat zien. Benadruk dat journalisten ieder bericht kunnen aangrijpen om er een verhaal van te maken en/of contact te zoeken om meer informatie te halen.
4. Stem communicatie af met de school van de dader
Het is niet onwaarschijnlijk dat leerlingen van verschillende scholen elkaar kennen en informatie met elkaar uitwisselen. Wanneer de situatie de aandacht van de media heeft getrokken, zullen deze op beide scholen verhaal gaan halen. Het is verstandig om de inhoud en de timing van communicatie af te stemmen met school van de dader. Bespreek wat u wel en niet wilt communiceren en wie aanspreekpunten zijn voor contact met de pers.
5. Handel conform het communicatiestatement
Houd u consequent aan de inhoud van het statement en laat u niet verleiden tot het beantwoorden van vragen waarvoor het statement geen antwoord biedt. Wanneer u die krijgt, verwijst u door naar het contactpersoon dat in het statement vermeld is. Dat doet u ook bij online communicatie. Als u op sociale media onjuiste berichtgeving ziet, vragen of uitingen ziet die emoties of sentimenten kunnen aanwakkeren, kunt u snel en feitelijk reageren door met een url te verwijzen naar juiste informatie; de communicatie op uw eigen website.
Deze website is een initiatief van Soa Aids Nederland en Bureau Jeugd&Media.
Het is onderdeel van de Toolkit L.O.V.E. Online, een aanvulling op de lesmethode Lang Leve de Liefde Onderbouw. De toolkit is tot stand gekomen in samenwerking met Rutgers, HelpWanted.nl, Universiteit Maastricht, Universiteit van Amsterdam, Radboud Universiteit, Kennisnet/Mijn Kind Online, Politie en veel scholen en leerlingen.
a.